همه چیز درباره جاجیم ژاکارد

جاجیم به عنوان یک عنصر تزئینی در دکوراسیون داخلی خانه و به عنوان پوشاک سنتی در مناطق مختلف ایران استفاده می شود. این پارچه همچنین از نظر فرهنگی نیز اهمیت بالایی داشته و نمایانگر مهارت های دستی و هنری مردم ایران می باشد. یکی از انواع محبوب این پارچه، جاجیم ژاکارد می باشد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با خصوصیات جاجیم ژاکارد و کاربرد های آن آشنا کنیم.

جاجیم چیست؟

قابل از اینکه بخواهیم با جاجیم ژاکارد آشنایی پیدا کنیم، در ابتدا باید با پارچه جاجیم و ژاکارد آشنا شویم. جاجیم یک پارچه سنتی ایرانی است که به صورت دستی و یا با استفاده از ماشین آلان صنعتی بافته شده و معمولاً در دوخت آن الیافی چون پنبه، پشم و ابریشم بکار می رود. این پارچه اغلب دارای طرح ها و رنگ های مختلفی بوده و به عنوان فرش، پوشاک و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

به دلیل طرز یافت آن، این پارچه ظاهری شبیه به گلیم دارد. جاجیم معمولا ضخیم، الیاف های بکار رفته در دوخت آن محکم هستند و با اینحال سطح آن یکنواخت بنظر می رسد.

جاجیم استفاده های تزئینی گوناگونی دارد. به عنوان مثال در دوخت سجاده و رومیزی بکار می رود و حتی برای ساخت تابلو فرش جاجیم نیز از آن استفاده می کنند. از آنجایی که این پارچه نقش و رنگ های تاثیری گذاری دارد، در دوخت روپشتی، کیف، رومبلی، چادر زنانه، زیر انداز و روفرشی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که جاجیم ضخامت زیادی دارد، برای دوخت پتو نیز بسیار مناسب می باشد.

پارچه ژاکارد چه نوع پارچه ای است؟

ژاکارد (Jacquard) نیز نوعی پارچه تزئینی است که با استفاده از تکنیک های بافت ویژه ای بافته شده و نحوه ایجاد طرح و الگو نیز بر روی آن نسبت به پارچه های دیگر متفاوت است. این پارچه به نام مخترع آن، ژوره ماری ژاکارد (Joseph Marie Jacquard) نام گذاری شده است.

 پارچه ژاکارد معمولاً دارای الگو ها و طرح های پیچیده است که دلیل این ویژگی استفاده از ماشین های نساجی خاص و پیچیده می باشد. بر خلاف گلیم و جاجیم، در پارچه ژاکارد، طرح و الگو در زمان بافت پارچه ایجاد شده و در واقع جزئی از ساحتار آن هستند.

خصوصیات پارچه ژاکارد

ژاکارد دارای الگوها و طرح های متنوعی می باشد که تقریباً با همه نوع رنگی قابل پیاده سازی در بافت پارچه می باشند. الگو در پارچه ژاکارد یکی از ویژگی های مهم در انتخاب آن است، تا آنجایی که بسیاری از افراد زیبایی الگو را بر کیفیت جنس آن ترجیح می دهند.

همانطور که گفته شد ساختار ژاکارد نسبت به پارچه های دیگر پیچیده تر است. دلیل آن این است که به هنگام دوخت و نه پس از آن، طرح ها در پارچه ایجاد می شوند؛ به عبارتی دیگر، طرح در بافت پارچه است و نه روی آن.

دلیل نام پارچه ژاکارد نیز به دلیل نوع بافت و ماشین آلات بکار رفته در دوخت آن است و جنس در نام آن تاثیری ندارد. بنابراین ژاکارد را از الیاف گوناگونی می توان تولید کرد و انواع متنوعی از این پارچه در بازار موجود است؛ مانند ژاکارد پنبه، ژاکارد پلی استر و البته جاجیم ژاکارد.

و اما درباره جاجیم ژاکارد

با توجه به تعاریف بالا، جاجیم ژاکارد، جاجیمی است که با استفاده از ماشین ژاکارد دوخته می شود. می توان گفت که این پارچه ترکیبی از ویژگی های ژاکارد و جاجیم را دارا است. جاجیم ژاکارد نیز همانند جاجیم ضخیم بوده و در عین حال بر روی سطح آن زمختی و زبری دیده نمی شود.

جاجیم ژاکارد بیشتر به دلیل جلوه متفاوتی که دارد مورد استفاده قرار می گیرد. طرح های ایجاد شده بر روی جاجیم ژاکارد جزئی از خود پارچه هستند (یعنی در تار و پود پارچه ایجاد می شوند) و به شکل متفاوتی نسبت به جاجیم به محیط زیبایی می بخشند. همانند جاجیم می توان از جاجیم ژاکارد در دوخت کیف، چادر های زینتی، رومیزی، رو فرشی، سجاده، روپشتی، زیر انداز و رو انداز استفاده کرد. ظاهر رنگارنگ آن نیز دلیلی دیگر بر استفاده از آن در مصارف تزئینی محسوب می شود.

در فصل زمستان جاجیم ژاکارد بسیار مناسب برای دوخت پتو است زیرا ضخامت بالایی داشته و به هنگام خواب از شما در برابر سرما به خوبی محافظت می کند. یکی از مصارف جاجیم در گذشته استفاده از آن به عنوان روکرسی بود و امکان خوابی راحت را فراهم می کرد. جاجیم ژاکارد نیز از این قاعده مستئنا نیست  و می توان در شب یلدا و هر شب دیگری از آن استفاده نمایید.

در آخر باید بگوییم جاجیم ژاکارد به دلیل نوع بافت آن، ساختار مقاومی داشته و نسبت به پارگی، کش آمدن و پوسیدگی مقاوم است و عمر طولانی نیز دارد. از طرف دیگر برای شستن جاجیم ژاکارد با آب گرم باید احتیاط لازم را به عمل آورید؛ زیرا بافت آن را تغییر می دهد. بهتر است برای شستن جاجیم ژاکارد از آب سرد استفاده نمایید.